Tijdens de gemeenteraadszitting van 3 november 2014 werd de structurele onbestuurbaarheid vastgesteld. Zoals geweten lag een vertrouwensbreuk tussen de coalitiepartners aan de oorzaak. Uit zowel de informele als de formele gesprekken naar aanleiding van de bemiddelingsopdracht van de gouverneur is gebleken dat de vertrouwensbreuk niet te herstellen is. De gemeenteraad besliste op 5 februari 2015 om de procedure voor de aanstelling van een nieuw college te starten. De NV?A?fractie stelde tegen dit gemeenteraadsbesluit evenwel een vordering tot schorsing bij uiterst dringende noodzakelijkheid in bij de Raad van State, die de schorsing ervan uitsprak op 24 februari 2015. Een definitieve uitspraak ten gronde wordt volgens het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) uit een rapport van 24/03/15 "in de loop van de volgende maanden verwacht". Ondertussen doet het gerucht de ronde dat N-VA de politieke crisis zou willen laten aanslepen tot aan de volgende verkiezingen. Een nieuw bestuur zou in dat geval pas kunnen aantreden begin 2019. Groen wil dat Denderleeuw snel opnieuw bestuurbaar wordt want de burgers hebben daar recht op.   Het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) maakte, op vraag van minister Homans, een 'Evaluatierapport Structurele onbestuurbaarheid' en vroeg daarbij de inbreng van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), de gouverneurs, het expertisecentrum van gemeentesecretarissen (ECG), en de professoren Herwig Reynaert en Johan Ackaert en professor emeritus Jean Dujardin. De conclusie van het ABB in dit evaluatierapport is dat de 'structurele onbestuurbaarheid' (artikel 47bis van het gemeentedecreet) best vervangen wordt door een 'constructieve motie van wantrouwen'. Volgens het ABB lost de huidige regeling de problemen niet op, maar vergroot ze integendeel nog. In die gemeenten waar de Raad van State de gemeenteraadsbeslissingen over de structurele onbestuurbaarheid schorste, ontstaat een pervers effect: men doet er nu alle mogelijke moeite om te bewijzen dat de gemeente echt wel onbestuurbaar is. Dit is ook het geval in Denderleeuw waar Sp.a/OPEN, CD&V en Marleen Buydens zeer vaak tegenstemmen tijdens de gemeente- en OCMW-raad. Problemen kunnen blijven aanslepen, eventueel tot bij de volgende verkiezingen. Het college geheel of gedeeltelijk vervangen wordt dan enkel mogelijk als de gemeenteraad meteen ook een voorstel heeft voor een nieuw college (collectief), een of meerdere nieuwe schepenen of een nieuwe burgemeester (individueel), dat is het constructief karakter van een dergelijke motie van wantrouwen. Die voorwaarde is essentieel en voorkomt dat er een vacuüm ontstaat waardoor de lokale politieke organen niet of suboptimaal functioneren.

Volgens het agentschap biedt de invoering van een collectieve constructieve motie van wantrouwen belangrijke voordelen:

1. de rol van de gemeenteraad wordt versterkt. De gemeenteraadsleden krijgen de mogelijkheid om niet alleen het vertrouwen te geven aan de leden van het college, maar het hen ook te ontnemen;

2. de figuur van de constructieve motie van wantrouwen biedt de mogelijkheid om snel tot een oplossing te komen. De problematiek van de zware motiveringsplicht verdwijnt en langdurige procedures bij de Raad van State, die overigens niet bijdragen tot een oplossing, worden vermeden. Zo kan de slagkracht van de gemeenten vrij vlug hersteld worden en is de kans op een langdurig immobilisme gering.

De figuur van de collectieve en individuele constructieve motie van wantrouwen bestaat al in ons rechtssysteem zowel voor de Waalse gemeenteraden als in het Vlaams Parlement. Tot op heden hebben 10 Waalse gemeenten de procedure toegepast : Rouvroy (2008), Sombreffe (2008), Malmedy (2008), Huy (2009), Florennes (2009), Gesves (2009), Limbourg (2009), Gerpinnes (2010), Awans (2014) en Lierneux (2014).

Groen steunt het advies van het Agenstschap Binnenlands Bestuur (ABB) om de 'structurele onbestuurbaarheid' (artikel 47bis van het gemeentedecreet) te vervangen door een 'constructieve motie van wantrouwen' zowel collectief als individueel. Hiervoor is een decreetwijziging nodig.

Dinsdag 26 mei om 14u is er een vergadering gepland van de Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbeleid met op de agenda een 'Gedachtewisseling over het evaluatierapport structurele onbestuurbaarheid van gemeenten'. Groen roept N-VA, Open VLD en CD&V op om snel werk te maken van de invoering van een 'constructieve motie van wantrouwen'.

De lokale politiek is het niveau waar burgers normaal gezien het meest vertrouwen in hebben. Een slagkrachtig gemeentebestuur kan de motor zijn van veel positieve verandering. Het kan problemen het snelst detecteren en er op inspelen, oplossingen op maat uitwerken, vernieuwing in de praktijk brengen en voortrekker zijn. Groen Denderleeuw wil zo snel als mogelijk dat er een einde komt aan de politieke crisis in Denderleeuw. Meningsverschillen en conflicten zijn in elk politiek systeem ingebouwd, ook op lokaal niveau, en ze zijn van alle tijden. Maar politiek gaat in de kern over het oplossen of hanteerbaar maken van conflicten. Politiek moet verbinden, niet ontbinden. Groen wil in Denderleeuw een positieve vibe creëren door oplossingen te bieden.

De basisvoorwaarde voor meer lokale democratie is absolute openheid en transparantie. Internet en de sociale media maken een nieuw soort democratie 2.0 mogelijk. Groen heeft daarom ter inzage voor iedereen op hun site www.groendenderleeuw.be volgende documenten geplaatst: het arrest van de Raad van State van 24/2/2015, het 'Evaluatierapport Structurele onbestuurbaarheid' van het Agentschap Binnenlands Bestuur en een link naar de bevoegde commissie: https://www.vlaamsparlement.be/commissies/925076

BIJLAGEN: